Brönte Country

Vorige week, knus gezeten naast de enige aantrekkelijke Engelsman, pakte ik mijn boek '451 Fahrenheit' op en ging ik verder waar ik gebleven was.
De slaperige Engelsman keek me verbaast aan en vroeg:
'Wat is dat?'
Ik antwoordde:
'Dit, mijn vriend, noemen wij een boek. Het heeft een omslag, er staan letters in die woorden vormen en je kunt ze lezen'.
Ik hoorde wat gegrinnik naast me, waarop ik vervolgde met:
'Oh mijn god! Niet alleen ga ik uit met een man die geen boeken leest, hij herkent ze niet eens!'.

Groot was dan ook mijn verbazing toen hij mij –zonder chantage of bedreigingen van mijn kant- meevoerde naar het dorpje Haworth in de Brönte Country om daar het huis van de Bröntes te bezoeken. Wie kent ze niet. Anne, Emily en Charlotte Brönte. Een familie van schrijfsters die niet alleen bekendheid genoten in hun tijd, maar zelfs nu nog grote schrijvers inspireren. Virginia Woolf, Tjechov en Allen Edgar Poe waren allen groot fan van de Brontes.

Het boek 'Wuthering Heights' staat hoog in mijn persoonlijke boeken top 10.

Een bezoek brengen aan het thuisfront van een schrijver brengt je bijna altijd dichter bij zijn boek. De mens de schrijver is immers net als wij een produkt van zijn omgeving en brengt ons in vervoering door over dingen te schrijven die hij/zij als realiteit ervaarde. Een zekere verering van de Bröntes wordt mij hopelijk vergeven.

Hoe waar is dit gegeven wanneer je het over de Bröntes hebt!

Het dorpje Haworth,het groene dal waarin het zich bevindt, de prachtige natuur die het omringt, dit zijn de elementen waaruit de Brönte novels zijn opgebouwd. Nu kon ik mij voorstellen in wat voor soort huizen Emily Brönte haar karakter Kathy (uit Woeste Hoogten) liet wonen. Beschrijvingen van de natuur spelen een grote rol in haar roman en het geeft een extra gelaagdheid aan je lievelingsboek als je de karakters ook werkelijk in die omgeving kunt plaatsen.

Het huis van de Bröntes (gebouwd in 1778 en bewoond door de Bröntes vanaf 1820 tot 1861 toen Patrick Brönte –de vader- op een voor die tijd zeer uitzonderlijke leeftijd -81- stierf) is nu al een eeuw een museum. Virginia Woolf bezocht het in 1904 en schreef er dit over.
Het was een bijzondere ervaring om daar als een voyeur te staan, tussen hun spullen en hun boeken; De bedden waarin ze sliepen, de buro's waar ze op schreven, het uitzicht op het kerkhof door het raam wanneer ze opkeken van hun schrijfsels.

Ik zal hier geen uitgebreide biografie van de gezusters neerschrijven, er is al zoveel over ze gedrukt. Ik zal alleen een paar opmerkelijke feiten opsommen:

• De drie gezusters schreven onder de pseudoniemen Currer Bell (Charlotte Brönte) Ellis Bell (Emily Brönte) and Acton Bell (Anne Brönte) om te verdoezelen dat van het vrouwelijke geslacht waren.
• Ooit bestond het gezin uit 5 dochters en 1 zoon. Twee dochters overleden als kind.
• In de boeken van de Bröntes speelde liefde een hoofdrol. Ze spraken niet uit ervaring. De enige die, een zeer kort, geluk in de liefde gekend heeft was Charlotte. Op 38-jarige leeftijd trouwde ze en 8 maanden later overleed ze aan de complicaties van haar zwangerschap.
• Bijna alle Bröntes hebben ooit gewerkt als onderwijzer. Charlotte gaf les in een school gelegen naast hun huis.
• Het huis van de Bröntes grenst aan een –overvol- kerkhof. Ook al hadden de Bröntes het beter dan de meeste andere bewoners van Haworth (ze hadden een toilet en een waterput) was het kerkhof een grote bedreiging voor hun gezondheid. Groot alarm werd geslagen toen bleek dat er op dat kleine terrein in 10 jaar tijd 1.344 mensen begraven waren –waarvan velen in een graf bijgezet met daarop een grote platte steen – wat de groei van planten tegenging en daardoor de ontbinding bemoeilijkte.
• Haworth kende geen riolering, ontlasting stroomde over de straten. De hygiënische gevolgen daarvan kan men zich voorstellen...
• Veel mensen zijn geneigd om te concluderen dat de Bröntes vervloekt waren omdat ze zo jong stierven. Anne was 29 toen ze stierf (tuberculose), Emily 30 (tuberculose), hun broer Bradwell 31 (alcohol en opium) en Charlotte 38 (zwangerschapsvergiftiging). In het licht van die tijd in Haworth waren ze echter niets ongewoons: de gemiddelde levensverwachting was 25 jaar.
• Op en rond 17 December loopt het storm in de Brönte Parsonage, met name door mediums en anderlei paranormaal gezinden. Volgens verhalen maakt Emily's geest zich dan kenbaar.
• Zwart schaap in de familie was hun broer Bradwell. Ooit waren alle verwachtingen op hem gericht, hij zou een groot schilder en een gevierd schrijver worden. Bradwell deed inderdaad pogingen tot bovenstaande, maar blonk nergens werkelijk in uit. Zijn vader stuurde hem naar de universiteit, maar hij haakte al na 3 dagen af. In zijn stamkroeg 'The Black Bull' werkte hij zich via gokken diep in de schulden. Deze schulden werden uiteindelijk afbetaald door zijn zusters. Hij had een baan als klerk maar werd ontslagen vanwege verduistering. Zijn –veelbesproken- affaire met de oudere, getrouwde Mrs Robinson (waarschijnlijk zijn de film 'de Bachelor' met Dustin Hoffman en het bekende nummer van Simon & Garfunkel op deze romance gebaseerd) heeft hem uiteindelijk in het ongeluk doen storten. Na de dood van haar man weigerde ze met Branwell te trouwen en de afgewezen Branwell heeft zich vervolgens op alcohol en opium gestort. Hij overleed enkele maanden later.
• De familie Brönte was uitermate gefascineerd door Napoleon. Zeer trots bezit van Charlotte was een houtfragment van de doodskist van Napoleon (te bezichtigen in het museum – voorzien van echtheidkenmerk).
  
  

Staande boven het graf van Emily Brönte in de kerk naast hun huis moest ik denken aan mijn leventje.

Daar lag ze, meer bereikt in haar korte leventje dan velen in 80 jaar. Les gegeven, geschilderd, geroemd dichteres en een groot romanschrijfster. Zij had op haar dertigste een gehele carrière achter zich liggen. Ik voelde me plots heel klein, 1 jaar ouder dan zij op haar sterfdag, maar nog niets bereikt, niets wezelijks achtergelaten, geen carrière, alleen wat gespartel op het droge.

Ik heb deze poster met haar portret in de museumwinkel gekocht om het in mijn kamer aan de muur te hangen.

Om me eraan te herinneren hoe kort het leven zijn kan, hoe kostbaar onze tijd is en willen we iets bereiken we niet machteloos mogen blijven toekijken hoe deze door onze vingers glipt.