Een klein stukje hemel op aarde in Maarssen - Antiquariaat Dick Zandbergen

Op het moment lees ik de 'Cat's Cradle' van Kurt Vonnegut en ik heb besloten te weten dat Dick Zandbergen onderdeel is van mijn Karass ('karass – A group of people linked in a cosmically significant manner, even when superficial links are not evident').
Dat soort dingen weet je diep van binnen.

Ik denk - echt - dat ik dit Antiquariaat in Maarssen het meest verrassende Antiquariaat in Nederland vind. Zijn website vond ik doordat ik via www.boekwinkeltjes.nl een oude uitgave van de 1001 nacht zocht en ik maakte een notitie van zijn site.

"Sinds september 2005 is het antiquariaat gevestigd in een grote loods, te vinden achter de woning van de verhuurder.
Adres: Straatweg 41 te Maarssen.
Het antiquariaat is iedere donderdag en vrijdag en elke eerste zaterdag van de maand geopend, van 10-17 uur. Op maandag t/m woensdag bent u welkom op afspraak"

Een loods met boeken. Hmm. Dat maakt nieuwsgierig. 
Vorige week zaterdag wilden buurman en ik een kerstmarkt bezoeken maar de regen die met bakken uit de lucht viel maakte dat de stemming wat minder kerstig werd. 
'Zullen we in plaats van te verzuipen op een kerstmarkt naar Maarssen rijden om een loods met boeken te aanschouwen?'

 Bij aankomst regende het nog steeds net zo hard en parkeerden we naast een grote zwarte raamloze loods waar we na enig zoekwerk naast de loodsdeur (die door zijn inktzwarte kleur nagenoeg verdween in het geheel) een minuscuul bordje 'Antiquariaat' vonden.
Na het openen van de deur keek je plots een prachtig lichte warme ruimte in. Overal stonden boeken, grondig gecategoriseerd, letterlijk van de grond tot aan het plafond. Mijn hart sloeg een slag over en ik riep naar mijn buurman 'Zo moet de hemel eruit zien!'.

Het enthousiasme eindigde daar niet. De prijzen waren uitermate voordelig (met enig zoekwerk kon je pareltjes voor weinig vinden) en om flutromans of meuk te vinden moest je je best doen. Die stonden er niet of nauwelijks.
Twee uur later vertrokken we met een volle tas boeken, blij als een kind. Buurman had een aantal mooie antieke Dickens boekjes en een verzameling Russische literaire werken gekocht. Ik had wat ingeslagen van Vonnegut en Zola voor de kerstdagen.

In de uurtjes waarin we ons verloren waanden in het labyrint van boeken kwamen we geen medebezoekers tegen. Het waren onze uurtjes solo in deze hemel. Struinend, verlustigend, klimmend (al begrijpen we nog steeds niet goed hoe het kan dat de bovenste planken niet met de trap te bereiken zijn - staan daar boeken verstopt?), volop genietend.

Gezien ik mij, hoe kort dan ook, onderdeel van Dick Zandbergen's Karass voelde wil ik jullie ook graag wijzen op het bestaan van deze loods met boekensnoep.
Het is de rit naar Maarssen meer dan waard!
Fijne feestdagen! (Ik weet dat ik er wel doorheen kom met mijn snoepgoed uit Maarssen!)

De Engelenmaker van Stefan Brijs

Een week geleden trof ik bij Allerlei het boek 'De Engelenmaker' van Stefan Brijs. Er stond me vaag nog iets bij van allerlei nominaties, waaronder een nominatie voor de de Libris Literatuurprijs 2006;

De tekst op de achterflap vertelde:
'De Engelenmaker is een verhaal over geloof en wetenschap, werkelijkheid en verbeelding, macht en onmacht, zin en onzin. Een roman waarin iedereen naar de waarheid op zoek is en uiteindelijk alleen zijn eigen waarheid vindt en gelooft'.

Ondanks deze aanprijzing heb ik het boek toch gekocht.

En gelukkig maar.

Een week lang verbleef ik in de ziekelijke wereld van Victor Hoppe.
Wetenschapper gespecialiseerd in embryologie die een passie ontwikkelt voor reproductief klonen. Vermeng dit met het syndroom van Asperger, een gruwelijke jeugd, religie en grootheidswaanzin en je krijgt de monsterlijke Victor.
Met name de hoofdstukken over zijn vroege jeugd, weggestopt in een kloostergesticht voor debielen, en de verhalen over de drie kleine misvormde klonen in zijn evenbeeld (zijn zonen) brachten me tot huiveren.

Dit boek heeft me tot het einde weten te boeien. Het boek speelt met genres. Het is een roman die grenst aan een thriller maar zich aan het einde ontknoopt als pure horror, af en toe dusdanig grimmig dat ik moest slikken.

De Engelenmaker is een uitstekend winterboek dat gelezen behoort te worden bij een houtkachel of onder een dik dekbed. Sommige boeken lenen zich niet voor de felle zon.
Dit is er één van.

Jacht op het wilde schaap

Ik houd het meest van boeken die op een toevallige manier mijn pad kruisen. De jaren dat ik in Griekenland woonde las ik vrijwel altijd op die manier.  Het gaf me het gevoel dat ik naar naalden in hooibergen zocht en dat, als ik iets bijzonders vond, het dan ook betekenis voor mij persoonlijk had.
Het was wellicht een wat naïef gedachtegoed maar het zorgde er wel voor dat literatuur een prominente plek in mijn leven innam. De boeken vonden hun weg in mijn leven en vergrootten het avontuur in mijn leven. En, op een bepaalde manier, ook een gevoel van 'Zin'. Het gaf me, hoe bizar dat ook mag klinken, directie, antwoorden en verdieping.

Eens vond ik in een obscuur Grieks winkeltje een beduimeld boek van 'Couperus'. Volgens de 'wet van het toeval' lezen betekende meestal ook dat ik het meteen moest lezen. Was ik al iets anders aan het lezen dan ging het terug op de plank. Zo las ik 'Eline Vere' en kon ik haar naast 'Madame Bovary' in de kast zetten en in mijn hart sluiten. In real life hadden de dames hechte vriendinnen kunnen worden. Op dat moment in mijn relationele leven was het lezen van "Eline Vere" erg welkom. Ik las namelijk niet alleen naïef, ik had ook zo lief.

Nog steeds lees ik graag op die manier. Dus niet zoeken naar boeken, maar door ze gevonden worden.
En gevonden worden kan op veel verschillende manieren. Het kan zijn dat iemand in zijn enthousiasme vertelt over een boek en ik weet dat ik nu naar de boekwinkel moet rennen om het aan te schaffen. Het kan zijn dat ik op een boekenmarkt een boek vastpak en denk: 'ja, jij bent het'.
Een paar weken geleden was ik bij een vriend op bezoek die even wat boodschappen moest halen. 'Lees maar wat', zei hij.
Ik liet mijn blik over zijn boekenkast gaan en viste 'Jacht op het Wilde Schaap' van Murakami eruit. De vriend bleef een uur weg en trof me weggezonken in het boek op de bank aan.
Het boek ging mee naar huis en in de dagen daarna las ik het uit.

Ik kan met klem zeggen dat ik nog nooit een boek heb gelezen waarvan ik zo weinig begrepen heb maar toch zo mooi vond.
'Jacht op het Wilde Schaap' is het 4de boek dat ik van hem lees. 'Norwegian Wood', 'Kafka op het Strand' en 'Spoetnikliefde' gingen hem voor.

'Jacht op het Wilde Schaap' trof me vooral door de beklemmende sfeer. Het duurde even voordat het boek me echt te pakken had. Dat had ik overigens ook bij zijn andere boeken. De eerste honderd bladzijden ben ik bezig om te schakelen. Komt alles te bizar over. En dan gaat er een knop om en maak ik me zijn wereld eigen, incluis alle bizarre entiteiten en gebeurtenissen. De kunst van Murakami is juist dat het onverklaarbare volledig realistisch wordt. Uiteindelijk had het boek me zo gefascineerd dat ik het op een troosteloze zaterdag in een ruk uitlas. Ik had 7 uur achter elkaar gelezen.
Dat was lang niet meer voorgekomen.

Een zin in het boek die het gehele boek naar mijn idee het meest trof was:
"The caretaker was right: the place was bad luck. There was a feeling of doom that first came over my body, then went on to strike a warning signal in my head. The sort of feeling you get when you’re crossing a river and all of a sudden you sink your feet into mud of a different temperature".

Ja, zo voelde het boek; Alsof je door water waadt en ineens met je voeten in modder van een andere temperatuur wegzakt.
En om maar een metafoor te benutten, zo voelt mijn leven ook nog wel eens.

Uiteindelijk sloot ik het boek en moest ik bekennen dat ik er werkelijk weinig van begrepen had. En dat dat goed was. Dat je geen mooiere toevalstreffer kan vinden dan een Murakami omdat toeval zijn predicaat is. En omdat dit boek weer mijn lust aanwakkerde om weer op zoek te gaan naar het boek dat mij gevonden heeft.
In Murakami's boeken kan alles; Het echte leven is niet minder bizar, dus - waarom niet.

Eergisteren vond ik 'De engelenmaker' van Stefan Brijs in een 2de handwinkel.
Of moet ik zeggen, vond 'De engelenmaker' mij? Ik ben nu al halverwege. En gegrepen.

Wordt vervolgd....

Nog zoveel te lezen

Rouw is funest voor je leesplezier. Jarenlang las ik nauwelijks fictie meer;
De zinnen waren hun magie verloren, in mijn hoofd klonk een afschuwelijk geruis en de verwoede pogingen die ik deed resulteerden in een grote stapel kwart gelezen romans.
Ik las nog wel. Ik las over rouwen, over de dood, over verdriet en over angst. Non-fictie. Boeken waar je niet blij van wordt maar waarin je herkenning vindt.
De passies van de geest werden ingewisseld door hobby's waar ik mijn lichaam voor kon benutten. Struinen met de metaaldetector, aardser kon ik niet geraken. Met je handen spitten in de grond, zoeken naar iets dat blijft. Ik deed Yoga. Dan kon ik dat gonzende geruis even uitschakelen en simpelweg bewegen, balans houden. En ik werkte me het apezuur. Veertig, vijftig, zestig uur per week. Alles om het geruis te stillen.

Zoekende naar rust kwam ik uiteindelijk weer terug bij de basis. Daar waar het eigenlijk 34 jaar geleden begon; Een kleuter nog: vijf jaar oud, onder mijn dekbed, verloren in een boek.
Rond mijn achtste had ik alle boeken uit de jeugdbibliotheek gelezen. Ik was een zeer jonge lezer omdat ik jaren lang nogal ziek in bed lag. Toen bestonden er nog geen Ipads voor kleuters; Televisie voor kinderen was op de woensdagmiddag. Dus mijn moeder deed het enige dat ze kon bedenken, ze leerde me alvast lezen.

Ik las de afgelopen tijd 'Afscheidswals' van Milan Kundera. Ik houd van Kundera. Lang geleden toen ik 'De ondraaglijke lichtheid van het bestaan' las kreeg ik de onbedwingbare behoefte om tijdens de lezing ervan naar Opera muziek te luisteren. Ik woonde toen nog in Griekenland en zocht op mijn krakende wereldradio een klassieke zender op. Het boek ademde opera gezang voor me en door de buitenwereld te synchroniseren met het boek ontstond er een magische sfeer rondom mij.
Nog steeds is Kundera voor mij een schrijver die met zijn pen woorden schrijft die het papier verlaten, doorsijpelen in real life - werkelijk een ambiance om je heen creëren. Je wil het licht wat dimmen. Espresso op tafel. Er moet muziek aan. Je wil erin wonen.

Gisteren las ik 'Als was het liefde' uit van Nicol Ljubic. Deels fictie en deels non-fictie, gebaseerd op een man die in 1959 werd gearresteerd op de moord van vier jonge vrouwen. Het boek vertelt het verhaal van drie personen: de moordenaar, de vrouw die zich opwerpt als zijn 'vriendin' en de zoon van deze vrouw. Ik kocht het boek vanwege het hoge gehalte aan mooie zinnen op het eerste gezicht en werd daarin ook niet teleurgesteld. Desondanks las het niet gemakkelijk weg doordat de schrijver op iedere bladzijde de karakters zonder introductie inwisselt. Ik betrapte mezelf er regelmatig gefrustreerd op weer een alinea terug te moeten springen om te lezen over wie het ging.
Dat bevordert het jezelf verliezen in een boek niet bepaald.

Het veertig, vijftig, zestig uur per week werken gaat vanaf heden stoppen. Ik heb ontslag genomen bij mijn vorige werkgever en een baan geaccepteerd waarin ik 24 uur per week ga werken.
Omdat wegrennen voor ruis alleen maar vermoeiende tijdverspilling is. Omdat er in dit korte leven van ons nog zoveel te genieten, oude meuk op te graven en te yoga-en is.

En te lezen.

Ja, te lezen.

Middels omzwervingen kom ik thuis

Gisteren op een rommelmarkt in de Ijhallen trof ik in perfecte staat 'De vertellingen van duizend-en-één nacht' van uitgeverij Libris aan (druk 2006). Hafid Bouazza fluisterde me in 2007 al in dat ik deze boeken zeker gelezen moet hebben. Luxe cassette, drie banden met daarin alle verhalen op dun rijstpapier, vertaald door Richard van Leeuwen. Iemand bij Bol.com schreef in een Review dat het enige nadeel van deze boeken het dunne papier was.
Ikzelf word als een kind zo blij van rijstpapier.
Misschien een stukje nostalgie naar mijn oude bijbel in de kerkbank. Het geloof van mijn jeugd mag dan inmiddels verloren zijn, het gevoel dat dit papier veroorzaakte niet!
Voorzichtig moet je een bladzijde omslaan en de tekst voelt net zo heilig en kostbaar.
Voor twee euro kon ik ze meenemen, een goede koop zo bleek, want onder de dertig euro vind je ze niet snel tweedehands.

In januari 2008 vond ik voor vijf euro (jawel) op een boekenmarkt in de Eusebiuskerk te Arnhem twee delen van 'Duizend en een nacht - Arabische vertellingen'. Deze druk is een 'paar' jaartjes ouder. Amsterdam, Gebrs. Koster, 1882. Voorzien van prachtige gekleurde illustraties.

Ik legde de boeken naast elkaar om de tekst te vergelijken. Laten we stellen dat twee vertalingen vanuit het Arabisch in een andere tijdgeest niet enkel verschillen veroorzaken maar bijna volledig andere verhalen. Het is bijna een kwestie van 'zoek de overeenkomsten'.

Op internet kan ik bar weinig terugvinden over de twee delen uit 1882 die ik in mijn bezit heb. Ik kan ze niet terugvinden bij antiquariaten of op veilingen.
Na wat zoekwerk kom ik erachter dat ik waarschijnlijk de Lauckhard versie heb, de illustraties komen zeer overeen.

Na veel speurwerk beland ik op een PDF van een krant. "Nieuws van den Dag - dinsdag 2 december 1884". (U kunt zoeken op het PDF middels CTRL+F).
Hier tref ik mijn 'Duizend en één Nacht - Arabische Vertellingen' te koop aan!
Voor maar FL 1,90 en zowaar in Nieuwstaat!
Ehh...Toen in ieder geval...

Vervolgens verlies ik mij in het nieuws van de dag van bijna 130 jaar geleden.

Ik lees dat mijn burgerlijke staat benut werd in het zoeken naar een nieuwe woning of werkgever. Zou het respect hebben afgedwongen of was jong weduwe worden gewoon meer algemeen? De deftige dame heeft overigens wel wat noten op haar zang:

"Eene deftige Dame —Weduwe— vraagt te Huur te Amsterdam,
op een fatsoenlijken en aangenamen
stand, in een net, zindelijk, stil
gezin, twee goed en net gemeubeleerde
Kamers en Suite,
of aan elkander grenzende, niet
hooger dan eerste étage en met
Bediening, tegen den huurprijs van ’35 a ’40 per maand, en al of
niet levéring van Diner, tegen nader
overeen te komen conditiën."

Jongemannen van uiteraard onbesproken gedrag vragen om geld te leen:

"HH. Geldschieters.
Wie helpt een JONGMENSCH,
Eigenaar, van onbesproken gedrag,
aan ’ 500, tegen goede borgstelling
en rente, met m. alloss. a ’5O."

Op zoek naar een spannende date via Relatieplanet? Welnee, er wordt gezocht naar een huwelijkskandidaat!

"Huwelijk.
Een Heer, flink uiterlijk, 27 jaar,
net bestaan en komende in 't bezit
van Kapitaal, wenscht kennismaking
en spoedig Huwelijk met eene
eenigszins gefortuneerde Dame.
Brieven, onder No. 893,Boekhandel
van J. CRANENDONCQ, Nijmegen."

Ik vraag mij overigens af of een 'flink uiterlijk' wil zeggen dat hij corpulent was of juist woest aantrekkelijk.

Uiteindelijk kom ik, middels deze omzwervingen, bizar dichtbij huis. Via de vertellingen van duizend-en-één nacht uit 2006, naar de druk uit 1882, beland ik uiteindelijk in een dagkrant uit 1884 en valt mijn oog op een advertentie met daarin, onmiskenbaar, mijn werkadres! 
En zo ontdek ik welk bedrijf er huishield in 1884 en beeld mij de werkplaats in, exact op dezelfde plek waar nu mijn bureau staat. De zware houten balken op de zolder krijgen kleur en ik vraag me af; Werden hier de handgemaakte spullen opgeslagen? En wie weet bewonderde hij 127 jaar geleden zijn eigen advertentie in de krant - wellicht zittend op de plek waar ik nu dagelijks zit - en viel zijn oog vervolgens op de aanbieding van vier delen 'Duizend en één nacht' en besloot hij naar de winkel te snellen om deze stante pe te kopen. Het valt zelfs niet volledig uit te sluiten dat ik nu zijn boek in handen heb. Prima, dat is wellicht vergezocht, máár:

Wie durft te beweren dat reizen in den tijd niet mogelijk is noem ik vanaf heden een ongelovige.
Ik heb vanochtend een reisgenoot ontmoet en zal hem morgen op mijn werk respectvol groeten!

"Found" The best lost, tossed and forgotten items from around the world

Enkele weken geleden kocht ik bij de Slegte in Amsterdam het boek 'Found' - 'The best lost, tossed, and forgotten items from around the world.'
Al in de tram naar huis zat ik diep verzonken in het boek.
Het boek herbergt duizenden gevonden items. De verzamelaar en maker ervan (Davy Rothbart) had van jongs af aan een passie om verloren items op te rapen en te bewaren. Enkele jaren geleden plaatste hij een oproep of mensen gevonden briefjes, foto's en dergelijk naar hem wilden toezenden.
Daarbij nietsvermoedend dat het een stroom post vanuit de hele wereld zou genereren.

De mooiste 'finds' heeft hij in dit boek gepubliceerd. Het boek staat vol met scans van liefdesbrieven, wanhoopsbrieven, kattebelletjes, boodschappenlijstjes, John-ik-moet-je-wat-vertellen-ik-ben-zwanger-maar-het-kind-is-niet-van-joubriefjes, hartverscheurende kreten, polaroids, geldbedes en ga zo maar door.
Bij elke brief of foto vind je het verhaal van de vinder erbij, waar en hoe hij de vondst aantrof.

Dit boek combineert twee passies van me. De passie van het zoeken naar verloren vondsten en de passie van het lezen. Ik word hier heel erg blij van.
Met mijn metaaldetector kan ik uren in stilte op een weiland lopen, haast in een meditatieve toestand, om vervolgens een gelukskreet te uiten wanneer ik een oud gebruiksvoorwerp uit de grond haal.
Thuis verdiept het ritueel zich doordat ik het voorzichtig schoonmaak, repareer indien nodig en determineer wat het was en uit welke tijd het komt. Daarna wordt het item met liefde uitgestald en nog vaak bekeken.

Zo herleeft het verleden. Elk item heeft een verhaal. Elke schoengesp is door een levend mens gedragen. Die mens is er niet meer. Zijn schoengesp wel. Kon de gesp maar vertellen welke stappen deze mens gemaakt had. Was het een bijzonder mens? Wat voor werk deed hij?
Ik kan het verhaal niet meer sluitend dichten, maar kom vaak wel een heel eind. Aan de vorm van de gesp kan ik achterhalen wanneer dit persoon leefde. De grootte vertelt me of het een man of een vrouw was. Door het materiaal kan ik achterhalen of het een rijk of arm persoon was.
Zo komt de mens door deze diep in de grond vergeten item weer een beetje tot leven.

Zo ook in dit boek. We kennen de mensen achter de brieven niet. Eigenlijk spelen we even voor voyeur, omdat zelfs de schrijver van het briefje er geen weet van heeft dat hij lezers heeft. Waarschijnlijk zelfs het bestaan ervan vergeten is. We zullen ze nooit leren kennen. Maar we herkennen wel hun emoties, we herkennen hun wanhoop, we wilden dat we ze heel even konden ontmoeten, omdat de persoon achter het briefje ons raakt.

En zonder dat we het weten doen we exact dát wanneer we dit boek lezen. We ontmoeten duizenden vreemden en laten ze voor een paar seconden ons leven binnen.

Davy Rothbart (tevens schrijver en filmmaker) heeft tevens een eigen website waarop hij gevonden items publiceert.
Zijn boeken kun je er ook op aantreffen.

Ik wil ze allemaal.