Pieter Steinz, de boekenalchemist

Een plank vol boeken.
Twee boekenkasten vol boeken.
Nog twee volle in mijn ouderlijk huis en drie goedgevulde kasten op Kreta.

Je zou wel eens de weg kunnen kwijtraken. Het is de vloek en de zegen van de boekenverzamelaar. Er staat altijd wel iets meesterlijks op de planken. Maar keuzes maken wordt moeilijker wanneer er meer opties zijn. Komt nog bij dat ik soms het gevoel krijg dat ik het buurmanboek verdriet zal doen wanneer ik hem laat staan.

Wat moet je lezen als je het even niet meer weet?

Voor deze mensen is er gelukkig Pieter Steinz.
Wie is Pieter Steinz?

Volgens mij is hij een boekenalchemist.
Elke auteur raakte ooit geïnspireerd door een andere schrijver/boek die op zijn beurt ook boeken verslond. Pieter Steinz doet in zijn laatste boek ‘Het web van de wereldliteratuur’ een poging om dit kluwen te ontrafelen.
Stel, je neemt een snufje Frankenstein en besprenkeld dat met een beetje Roald Dahl, wat krijg je dan? Juist…Tommy Wieringa’s ‘Joe Speedboot’.
Hij ziet in één oogopslag verbanden die mij compleet ontgaan. Daarom ben ik heimelijk een beetje verkikkerd op Pieter Steinz. De man is een almachtige veellezer en ik koester daar een grote bewondering voor.

Pieter Steinz is dan ook de enige auteur die ik met knikkende knieën en een rood hoofd ontving toen hij enkele weken geleden voor mijn receptiebalie stond.
Met een stem die ik van mezelf niet herkende kon ik het niet laten om mijn bewondering onder mijn receptiestoel te steken. Ik vertelde mijnheer Steinz dat ik jaren in Griekenland heb gewoond en standaard iedere vrijdagmiddag, door zon en hitte, kilometers reed om het NRC uit te laten printen. Puur en alleen om de Boekenbijlage en de schema’s van zijn hand.

Voor het geval dat hij zich nog niet voldoende gegeneerd voelde, voegde ik er voor de vorm ook nog aan toe dat al zijn boeken heb.
In tweevoud.
In Griekenland en in Nederland.

Ik vroeg Pieter Steinz om zijn nieuwste boek voor me te signeren en daarna raakten we ‘in gesprek’ over Griekse literatuur en over zijn favoriete boek ‘1984’ van George Orwell (had hij zulke fijne jeugdherinneringen aan).

Mijn collega’s was mijn bewondering voor Steinz ook niet ontgaan. Enkele dagen later maakte ik terloops een opmerking aan een redacteur:
‘Ik heb iets stoms gedaan’, zei ik.
‘Zeker over Pieter Steinz gedroomd’, was zijn antwoord.

Zijn boek 'Lezen& Etcetera, gids voor de wereldliteratuur' blijft mijn favoriet, het is jaren mijn leesbijbel geweest. Vond ik een onbekend boek in een hotelbibliotheek dan zocht ik het op in ‘Lezen & Etcetera’. Stond het, hoe summier ook, hierin vermeld, dan concludeerde ik dat het best de moeite waard kon zijn. En hij heeft me nooit teleurgesteld, wat me met steeds meer enthousiasme zijn boek deed doorspitten.
Ook genoot ik ervan, om starend naar de meesterwerken in mijn kast, in dit naslagwerk de korte biografieën van de schrijvers na te lezen.
Als laatste gaf het me ook een leidraad om verder te zoeken. Steinz geeft uitmuntende alternatieven voor geliefde boeken.

Zijn laatste boek ‘Het web van de wereldliteratuur. Welke 100 boeken hebben de literaire X-factor?’ borduurt hier op voort.

“’Wat niet weerkaatst, bestaat niet’ luidt de kernzin van Tommy Wieringa’s Joe Speedboot, de recentste roman tussen de honderd X-factor boeken in Het web van de wereldliteratuur. Natuurlijk geldt dat ook voor literatuur: een boek wordt alleen een klassieker als het op alle mogelijke manieren weerkaatst wordt: door lezers, door critici, door andere boeken. Maar je kunt met evenveel recht zeggen: ‘Wat niet weerkaatst, ontstaat niet.’”

Pieter Steinz heeft nog een boek genaamd ‘Lezen op locatie’ op zijn naam staan. Een boekenselectie op basis van landen en streken. Een gids voor reizigers, om een boek voor in de koffer uit te kiezen. Of voor degenen die juist niet willen reizen, maar vanuit hun luie stoel een land willen bezoeken.
Ik hoop dat Pieter Steinz ooit nog een boekengids maakt gebaseerd op ‘moods en moments’. Wat te lezen wanneer je verdrietig bent, in zelfmedelijden zwelgt, verliefd bent, gaat trouwen, in de rouw bent of stampvoetend woedend, jaloers, slachtoffer van de maatschappij, etc. etc. Voor elke gelegenheid een ander boek om je erdoor heen te slepen, of om je juist high van geluk te maken.

Op de boekenpresentatie van Pieter Steinz ‘Het web van de wereldliteratuur’ kreeg Tommy Wieringa het eerste exemplaar overhandigd.
In zijn dankwoord vroeg Wieringa zich af ‘of Steinz werkelijk al die boeken gelezen had en of die man niet moest werken.’

Wieringa sloot af met de woorden:

‘Dit boek is een boek om in te dwalen en in te verdwalen.
En dat is helemaal niet erg.
Een mens moet soms verdwalen.
Anders geraak je nergens.’

Bronnen: Foto Wieringa: http://www.epibreren.com/wieringa/index.html, Fotograaf Roeland Fosse. Foto Steinz: http://www.winternachten.nl/winternachten/adeelnemers.php?editie=10045&taal=nederlands