De leeservaring beïnvloeden

Augustus is godzijdank achter de rug en hopelijk krijg ik weer de verdiende tijd en rust om te lezen. Ik ben het toeristenseizoen beu en verlang naar stilte. Zo heb ik mijn geheime vluchtplekken. Het laatste mooie plekje in kato-platanias (Platanias begint helaas het Chersonissos van west-kreta te worden) is een klein vissershaventje. Het ziet eruit zoals elk pittoresk Grieks haventje: witblauw gekleurde, tegen elkaar klotstende bootjes. Een pier met een op een emmer gezeten Griek met hengel, vissend in een azuurblauwe zee. Tussen twee Tamarisken staat een houten bankje dat uitkijkt over de vissershaven. Mooiste plekje in Platanias en vreemd genoeg zit er nooit iemand.

Zo af en toe valt er een pauze in mijn werkschema en dan zit ik daar een half uurtje te lezen en te mijmeren. Woensdagochtend heb ik tot mijn genot een uur lang daar gezeten, Joe Speedboot lezend.

Donderdagmiddag en vanmiddag ben ik naar Drakanias gereden. Drakanias is een uitmuntend Kretenzisch restaurant, ongeveer 4 km van Platanias verwijderd.

Het ligt aan een rivier temidden van een klein platanenwoud. Toeristen komen er haast niet, wel Griekse gezinnen. De eigenaar vertelde me ooit dat het ook een populaire stek is onder vreemdgangers, verboden koppels reizen gerust een uur om zich hier onder de platanen te verstoppen. Hier heb ik genoten van een heerlijke maaltijd, in combinatie met wijn en Goethe’s Faust. De plek om je te laten betoveren door dit magistrale boek. Vanmiddag heb ik er gelezen in een boek van Meir Shalev, onderwijl genietend van een eenvoudige (maar zeer voedzame maaltijd) en een goed glas wijn.

Fijn is dat, om in de gelegenheid te zijn om mooie boeken te kunnen lezen in een mooie omgeving. Ook omdat het weer zich er hier toe leent en omdat het gemakkelijk is om je hier af te zonderen. Ik heb nu al een deken in mijn auto gelegd. Wanneer ik de gelegenheid heb wil ik graag meer Faust lezen, gezeten tegen de muur van het kasteel Aptera.

Lezen op een mooie lokatie...waarom? Je kunt je immers net zo goed in je favoriete stoel nestelen om jezelf te verliezen in een mooi verhaal, niet? Wil men niet juist andere zintuigen uitschakelen wanneer men een boek leest? Niet gestoord worden door geluiden, maar juist on-gestoord opgeslokt worden?

Maar soms kan het inschakelen van andere zintuigen de leeservaring enorm versterken. Elke lezer weet dat er één absoluut onmisbaar gegeven aanwezig moet zijn om van een boek te kunnen genieten.
Ik denk zelfs dat het het enige vereiste gegeven is: Innerlijke rust.
Onbreekt innerlijke rust dan veranderen de zinnen in een massa betekenisloze woorden. De strekking komt niet over, de poëzie raakt niet meer en de schoonheid gaat verloren. Zonder innerlijke rust geen concentratie, zonder concentratie geen diepgang.

Misschien ben ik een romanticus, maar ik ervaar innerlijke rust sterker (het moet immers al wel in mij aanwezig zijn) wanneer ik in de nabijheid ben van de schoonste scheppingen van zowel mens als natuur. Dan lezen is een heerlijkheid. En af en toe mijmerend, de woorden in me opnemend voor me uitstaren is eveneens een genot (en tijdens het dromen komt er een Griek op scooter met een reusachtige hengel langstuffen...mijn bewondering is groot!).

Er zijn nog meer manieren om middels gebruik van andere zintuigen een leeservaring te verrijken. Ik denk dan zo aan:

Lezen op lokatie: Wanneer je bijvoorbeeld op vakantie bent in Griekenland, Kazantzakis lezen. De Griekse geuren, het landschap, de taalklanken, alles om je heen versterkt de leeservaring (en vise versa! Lezen over een bepaalde omgeving in die omgeving kan het enthousiasme ervoor immers ook vergroten). In het 'lezen op lokatie' bestaan twee stromingen; Je kunt ervoor kiezen om een boek te lezen dat zich in de omgeving (of in de omstandigheden) afspeelt waar je je bevindt (De grote rode treinreis in de trein, Hemingways 'Old man and the sea' tijdens een cruise etc. etc.). Je kunt er ook voor kiezen om een boek te lezen op de bestemming waar het boek zijn oorsprong vond, waar de auteur zich liet inspireren (Kafka in Praag, Casanova in Venetie, Goethe in Weimar) en vervolgens in de voetstappen van de schrijver stappen. Geweldig om dit te combineren met een bezoek aan een museum gewijd aan de schrijver of het huis waar hij/zij ooit woonde.
Voor aanbevelingen kan ik van harte Pieter Steinz ‘lezen op lokatie’ aanraden!

Of in de eigen huiskamer: Jezelf omringen met de sfeer uit het boek. Speelt het verhaal zich af in de jaren twintig? Draai muziek uit die periode . Zit de hoofdrolspeler het grootste gedeelte van het boek in een bruine kroeg? Wat let je om daar samen met hem te gaan zitten? Breng het boek naar buiten, blaas het leven in, laat je inspireren en ik durf te wedden dat een mooi boek op een dergelijke wijze onvergetelijk zal worden.

Zijn er meer mensen die gebruik maken van middelen om de leeservaring te beïnvloeden? En leest U wel eens op lokatie?