Halbo C. Kool

Ik ben nog steeds ‘Anna Karenina’ aan het lezen (afgewisseld met een heel mooi boek vol essays over literaire reizen van Lisette Lewin).
‘Anna Karenina’ is niet een boek dat je in een paar dagen uit hebt, dit boek vergt tijd en concentratie.
Een paar jaar geleden had ik al een poging tot het lezen van dit meesterwerk gedaan, toen met de uitgave van de rainbow pocket.
Het wilde me maar niet pakken, ik vond de schrijfstijl taai en heb het uiteindelijk weer terzijde gelegd. Ik dacht toen dat het misschien kwam door toestanden om me heen en een gebrek aan concentratie.

Vorig jaar kocht ik op een beurs echter de versie van ‘Anna Karenina’ die ik nu aan het lezen ben en deze wist me wel direct het verhaal in te trekken!
Ik heb uiteindelijk een aantal blz. van beide versies gelezen wat me des temeer duidelijk maakte hoe belangrijk de vertaler voor een boek is.
Een vertaler die geen schrijver is kan een meesterwerk naar de verdoemenis helpen.
De versie die ik op de beurs kocht is zeker geen hedendaagse bewerking, een datering ontbreekt in het boek, maar ik schat dat het boek rond 1960 is uitgegeven. Een mooie grijs linnen harde kaft met daarop in sobere letters: Anna Karenina. De tekst is goed leesbaar (niet die vervelende priegel lettertjes zoals in de rainbow uitgave).
Het fijnste aan deze uitgave blijft echter de vertaling: misschien een beetje ouderwets, maar sprankelend. Vloeiende zinnen, poëtisch, kloppend.

Het maakte mij nieuwschiering naar de vertaler van deze uitgave van Tolstoj’s meesterwerk.
Helaas is deze niet te achterhalen, enkel en alleen de bewerker ervan: Halbo C. Kool.
Welke vertaling hij bewerkt heeft staat niet aangegeven en blijft onvindbaar via internet.

Over Halbo C. Kool vond ik echter meer dan voldoende informatie, met name in een boek van Jeroen Brouwers: ‘De laatste Deur’. Een wat bizar boek gevuld met essays over zelfmoord in de Nederlandse letterkunde. Halbo C. Kool wordt veelvuldig genoemd in ‘De laatste deur’.

Halbo C. Kool (1907-1968) stond in zijn jeugd bekend als wonderkind.
Zijn eerste verzen werden geroemd door bekende schrijvers en dichters, en hem werd een gouden toekomst voorspeld.
Helaas heeft hij zijn officiel debuut ‘De tooverformule’ nooit meer overtroffen.
Halbo C. Kool heeft desondanks zijn gehele leven gewijd aan de letterkunde.
Schrijven en literatuur was alles voor hem en hij snakte naar erkenning.
In de tweede wereldoorlog was hij voorzitter van een fonds dat schrijvers in het geheim geld toestak, hij was redacteur van het dagblad het Volk, vertaalde veel boeken (zoals Orwell’s 1984) en bleef zijn gehele leven schrijven.

In de oorlog verloor hij nagenoeg al zijn vrienden, onder wie Marsman, Menno ter Braak en Du Perron (deze schrijvers genoten wel alle erkenning).
Door het verliezen van zijn ‘goede vrienden’ werd Kool een verbitterd en triest man.

Een gedicht waarin hij deze ‘geliefde vrienden’ beschreef is ‘anno 1946’:

Er zijn veel te veel jonge doden
Om rustig rond te kunnen lopen,

Overal weer kom je ze tegen,
Bleekjes, glimlachend en verlegen;
Bij vlaggen, halfstok in plantsoenen,
Hoor je jezelf hun namen noemen;

Zij willen zich ons niet opdringen
Maar vullen je herinneringen;

Uit huizen waar nu vreemden wonen,
Zie je vrienden naar buiten komen,

Je loopt in drukke winkelstraten
Nog binnendsmonds met ze te praten;

Je hoort, maar ijler dan tevoren,
Steeds weer hun laatste afscheidswoorden;

Ze zitten thuis je op te wachten
Als de eigen binnengedachten.

Er zijn veel te veel jonge doden
Om ongestoord te kunnen dromen.

Ook een strofe uit zijn vers ‘mijn dode vrienden roepen’ herinnert eraan:

‘Hedaar, waar blijf je? Jaar op jaar
Al vragen wij: zou hij nu komen?
Hoor jij ons niet? Wij roepen maar
Over het water van jouw dromen
En onze dood: ben je haast klaar?

Of kun je ’t veergeld niet betalen,
Is het weer zo? Is het weer mis?
Wij willen je met liefde halen,
Wanneer daar tijd en plaats voor is,
Maar die zul jij moeten bepalen’

Dat laatste heeft Halbo C. Kool dan ook letterlijk gedaan;
Na een carrière vol kritiek, weinig lof en mislukte huwelijken is waarschijnlijk een publikatie van de briefwisseling tussen Menno ter Braak en E. Du Perron in 1968 zijn nekslag geweest.
Uit deze briefwisseling bleek dat zijn vermeende vrienden, over wiens dood hij zoveel verdriet had gehad, hem een slechte auteur vonden (Du Perron sprak over ‘het gelul van Halbo C. Kool’)en daarnaast een vervelend ventje, dom en maar een ‘heel klein’ klerkje.

Begin juni 1968, donderdag voor Pinksteren, werd Halbo C. Kool dood aangetroffen op een doodlopend weggetje (de Alambertskade) tussen twee plassen in het weidegebied bij Kortenhoef.
De miskende schrijver/dichter had zelfmoord gepleegd door een overdosis slaaptabletten in te nemen. De exacte datum van zijn sterven kan niet achterhaald worden, zijn lichaam verkeerde al in ontbinding toen het gevonden werd.

Graag betoon ik hierbij alsnog mijn eer aan Halbo C. Kool voor de prachtige bewerking van ‘Anna Karenina’. (ook al vond hij vertalen en bewerken van vertalingen ‘tweederangs’).
Hij heeft nu dit prachtboek ook voor mij toegankelijk gemaakt en mijn dank is groot.
De komende week ga ik op vakantie naar Schotland (nooit geweest, ik hoop op mistige landschappen, bruine cottages en gezellige kroegjes). Tot over een week.

zolang het er nog maar is

Ik las net weer een prachtig stukje over de symptomen van bibliomanie op http://boekengek.blogspot.com/ en mijn comment op zijn stukje werd zo uitvoerig dat ik het uiteindelijk maar hier plaats als Log op zich.

Ikzelf ben nog niet in het stadium dat ik bookcovers om mijn boeken stop om ze te beschermen, maar ik betrap me er wel steeds vaker op dat ik boeken die ik wil lezen op beurzen of andere gelegenheden laat liggen omdat het een slappe kaft heeft, een pocket is, het lettertype me niet aanspreekt, etc. etc.
De boeken waar ik het meest 'op val' zijn de boeken die de tand des tijds al enigzinds overleefd hebben met als inhoud literatuur dat zichzelf bewezen heeft (ik lees vrij weinig van Nederlandse schrijvers, de wereld is te groot, er is teveel wereldliteratuur waar ik mijn tijd eerst aan wil besteden).
Een mooie linnen of leren kaft, zolang het boek er maar OUD, zowat antiek uitziet.
En als het ook nog eens oud ruikt en aanvoelt krijg ik er haast een spirituele ervaring van.

Deze hang naar 'het oude' gaat soms zo ver dat ik het lezen van een 'oudbollige' uitgave prefereer boven een hedendaagse bewerking.
Eline Vere (Meesterwerk van Nederlandse origine!) heb ik in een zeer oude bewerking gelezen, in een prachtige band die heerlijk in mijn handen lag, en ik heb ervan genoten.
Deze liefde voor 'dingen die de tand des tijds doorstaan' gaat bij mij overigens nog verder dan boeken. Als kind wilde ik paleontoloog of archeoloog worden. Heb een verzameling fossielen en mineralen. Ik word lyrisch van archeologische opgravingen, kastelen, graven.
En puntgaaf hoeft het allemaal niet meer te zijn.
Archeologische vondst, munt of boek, ik koester de kleine tekenen die de tijd (en de mens die daarin leefde) achter heeft gelaten.
Zolang het er nog maar is!
Freud zou er wel raad mee weten vermoed ik:
een hunkering naar overleven,
een zoektocht naar dat wat blijft,
een absurde, onmogelijke poging om datgene te vinden dat onsterfelijk blijkt en hopelijk op mij afwrijft,
een ontkenning van de eindigheid der dingen?

Boekengek: weet jij het juiste antwoord?

Ondergedoken

Vanochtend werd ik ruw wakkergeschud door de komst van een leger zware jongens die vandaag centrale verwarming in het huis van mijn ouders kwamen aansluiten.
In elke kamer stonden een paar van die kerels, die uiteraard met een gracieuze finesse te werk gingen;
Binnen een mum van tijd lag de voordeur aan diggelen omdat ze er met een leiding doorheen waren gestruikeld.
Overal door het huis weerklonk het geluid van boren, hamers en Hazes (de heren waren zo vrij geweest om hun eigen muziek mee te nemen) en natuurlijk moest er ook keihard meegezongen worden.

Ik ben letterlijk het huis uitgevlucht en ik kon werkelijk maar één toevluchtsplaats bedenken:
De openbare bibliotheek. Een veilige haven om tot rust te komen.
Een onbedwingbare behoefte naar mooie zinnen overviel me.
Woorden die ik als een dekbed over mijn hoofd kon trekken om al het ruis om me heen buiten te sluiten. Zinnen waar ik me in onder kon dompelen, desnoods in kon verdrinken, zolang ik me maar kon verstoppen voor al dat geweld.
Ik wilde de zinnen in me laten sijpelen, langzaam, zodat ze zich in me konden nestelen om kleine schilderijtjes te vormen waar ik in extase naar kon kijken.
Het interesseerde me niet eens meer of er werkelijk een verhaal of een plot in het boek zat, zolang de bladzijden maar gevuld waren met magische zinnen.

Ik heb me met een boek van Friedrich Nietsche, Vladimir Nabokov ('Let op de Harlekijn') en een gedichtenbundel van Sappho in een zithoek van de bibliotheek genesteld en getracht de onrust mijn lijf uit te jagen door schone zinnen.
Nabokov creëerde geschreven kunstwerkjes op papier. Fascinerend hoe hij –letterlijk- schilderde met woorden, mijn vergelijking met schilderijtjes is niet eens zo ver gegrepen. Nabokov had het vreemde talent (synesthesie genaamd) dat hij in de verschillende letters van het alfabet kleuren zag. Zo gebruikte hij de letters als verf op het papieren canvas en zag hij naast mooie zinnen ook imponerende kleurencombinaties.

Nu zit ik weer op mijn kamer en de behoefte om me voor de wereld te verstoppen bestaat nog steeds. Met een boek in bed kruipen en een paar dagen met rust gelaten te worden. Het is me allemaal even te veel; De verhuizing op Kreta, de overgang naar Nederland en dan nu dit kabaal.

Ik duik nu onder in Tolstoj’s wereld, de wereld van Anna Karenina
en ik blijf er denk ik wel even.

Boekensneupen in Wageningen

En als je dan toch naar Ede toe rijdt om antiquariaat ‘De Elegast’ leeg te plunderen is het een buitenkansje om even naar Wageningen te rijden om daar in de boekhandels te gaan neuzen. (Wageningen ligt tegen Ede aan). Voor mij altijd een genot. In de winter pak ik elke kans aan om op zoek te gaan naar pareltjes tussen de boekenzooi, ik struin beurzen af, zoek tussen de afgeschreven boeken in de bibliotheek. Wat het boekensneupen betreft overwinter ik op de juiste plaats. Men denkt niet zo snel aan Wageningen als lokatie voor het zoeken naar boeken, maar de winkeltjes die zich hier bevinden zijn ware walhalla's.
Parkeer de auto in de buurt van de Markt, waar antiquariaat Leida en Huub Baar zich bevinden.

Antiquariaat Leida wordt beheert door dhr Wijnand Steemers.
De ruimte is niet groot, maar de eigenaar is zeer selectief in zijn keuzes. Wat hij heeft staan, is ook de moeite waard.
Veel 1ste drukken, bibliofiele uitgaven, zeer oude boeken en literatuur van klasse.
De eigenaar is tevens uitgever en schrijver/dichter.
Een blik op de etalage geeft al direct weer dat ook de winkel met zorg is ingericht. Sfeervol, harmonisch. Ik kom er graag en ga nooit met lege handen weg.

Openingstijden Leida: Ma/di: 13.00-18.00, wo t/m vr: 10.00-18.00, za. 10.00-17.00

Bij Huub Baar is altijd volk. Een heerlijke 2de-handsboekwinkel. Zodra ik de winkel binnenloop krijg ik jeuk in mijn handen...inkoopjeuk! Huub Baar biedt naast een ruime keuze aan Literatuur, Filosofie, Biologie, kinderboeken, SF, etc een groot aanbod van vrij recent uitgegeven boeken.
Als ik een boek MOET hebben dat nieuw in de boekhandel ligt loop ik eerst langs Huub Baar, grote kans dat ik het daar voor de helft van de prijs vind. Ook is het mogelijk om je naam op een wachtlijst te zetten. Zodra de eigenaar (surprise surprise: de heer Baar) het boek binnenkrijgt geeft hij je een belletje. Vanwege zijn aanbod van recent verschenen boeken en de ongedwongen sfeer die er hangt bezoek ikzelf deze boekhandel zeer regelmatig. Ik heb er ook nog wel eens de fout begaan om een boek te laten liggen onder het motto: ‘ik haal het morgen wel’. Niet doen. Je vist achter het net want een paar uur later is iemand anders je voor.
Openingstijden Huub Baar: Di t/m vr: 10.00-18.00, vr. koopavond, za. 10.00-17.00

Vanaf de kerk kun je de winkelstraat inlopen; Na een meter of 50 zie je boekhandel Kniphorst aan je linkerhand. (geen tweedehands!)
Kniphorst: Iedere Wageninger kent deze boekhandel, al ruim een eeuw de gevestigde boekhandel van Wageningen. Een klasseboekhandel met een gevarieerd en ruim aanbod (ook groot aanbod van wetenschappelijke boeken). De boeken staan overzichtelijk opgesteld, alles is makkelijk vindbaar. Kniphorst verzorgt tevens regelmatig ‘thema-avonden’ met bekende schrijvers, voorleesavonden en boekbesprekingen.

Als je vervolgens verder loopt door de winkelstraat passeer je o.a. Vermeer, voorheen ook een boekhandel, nu een Bruna. In een zijstraat ligt ook vrouwenboekhandel 'Shikasta'. (lectuur voor de feministische vrouw).


Aan het einde van de winkelstraat loop je nog een klein stukje verder richting ‘Hotel de Wereld’ (waar de bevrijding op 5 mei ’45 is getekend) en tref je antiquariaat ‘De Beschte’ aan waar je een zeer ruim assortiment vindt. Literatuur, oude en zeldzame boeken, wetenschappelijke boeken, biologie, landbouw en topografie Gelderland, biografieën, poëzie, filosofie en kunst. Je hebt hier een goede kans van slagen. Op de achtergrond draait sfeervolle klassieke muziek.
Openingstijden 'De Beschte': Ma: 13.00-18.00, di t/m za: 10.00-18.00, vr. koopavond

Wageningen lijkt klein, maar is groot voor de boekenliefhebber!

Leegverkoop De Elegast te Ede

Foto: Moravia en Maraini

Ik ben alweer een uur of 30 in Nederland – waarvan 22 in wakkere toestand. Mijn vlucht terug ging via Athene, vervolgens naar Thessaloniki om uiteindelijk te landen op Düsseldorf. Ik weet niet of het door de veranderingen in luchtdruk komt in het vliegtuig, maar ik overpeins altijd de raarste dingen tijdens het vliegen. Ik zat een beetje te staren naar al die mensen om me heen en realiseerde me plots wat een rare wezens we eigenlijk zijn, met van die rare gaten in ons hoofd;
Vreemde uitsteeksels aan het hoofd hebben we ook, waar we vervolgens bellen aan hangen. En dan vinden wij dames het ook nog eens leuk om allemaal kleurtjes op ons gezicht te smeren. Dan zijn we knapper.
Heel apart allemaal.
Het vliegtuigmaal bestond uit zeer fijn geraspte wortel met een dressing van olie, kip in heel veel tomatensaus en kleine, gladde pasta. Nu weet iedereen dat al dit voedsel al heel voorzichtig moet opgepeuzeld worden boven een keukentafel….maar probeer het maar eens met een plastic minuscuul vorkje en mesje, tijdens turbulentie en in een bewegingsruimte van 20 vierkante centimeters. Dát is pas een quest. Tijdens mijn volgende vlucht verwacht ik toch op zijn minst soep, spaghetti en een erwtensalade. Ook leuk voor de buurman die zich in de 20 vierkante centimeters naast mij bevindt. Al maakte ik wel de Blits bij mijn Russische reisgenoot toen ik mijn Anna Karenina opensloeg en hij mij de rondslingerende wortelrasp waarschijnlijk vergaf.

Vandaag heb ik mijn plan uitgevoerd.
Ik ben naar antiquariaat “De Elegast” in Ede gegaan, waar momenteel een opheffingsuitverkoop plaatsvindt. Alles moet weg en boeken gaan voor dumpprijzen eruit.

Ik ben weer 23 boeken rijker (in totaal 47 euro voor kwijt):


O.A. Luigi Pirandello – Iemand, Niemand en Honderdduizend, Anais Nin – Erotica, Simone Signoret – Nostalgie is ook niet meer wat het was, Moravia – de Conformist én Het leven van Moravia (ik las eerder de reis naar rome), Dacia Maraini – Een stille Passie (dagboek van een vrouw eerder gelezen), Kurt Vonnegut – Slachthuis nr. 5, Pavlos Matesis – de moeder van de hond, Tom Wolfe – het vreugdevuur der ijdelheden, Salman Rushdie – Middernachtskinderen, Meir Shalev – Vooral over de liefde, Het boekenparadijs – Bourgeade, Pierre.
Geen misselijke titels, al zeg ik het zelf!

En een paar boeken over boeken (heerlijk!!! Ik lees graag bevlogen stukjes over boekenliefde!):
De schrijversmarkt – bijenkorfuitgave
Schrijversportretten
De Geest over de wateren – litteraire en wijsgerige essays
Max Perkins – Scott Berg
The Cambridge Guide to English Literature (over Engelstalige literatuur)
De eigenzinnigheid van de Literatuur – Kens Fens
Aantal Singels 262
Speurtocht naar de autobiografie – Cornelissen
De knuppel in het hoenderhok – Koos Hageraats


Grappig feit vond ik wel dat ik er naderhand achter kwam dat Moravia en Maraini een koppel zijn geweest. Vreemd dat ik net beide schrijvers had geselecteerd. Zelfs mijn boeken zijn verliefd op elkaar!

De antiquariaat ‘De Elegast’ is een sfeervolle boekhandel met een indeling zoals je verwacht van dergelijke winkeltjes. Vol donkere hoekjes, keukentrappen voor de bovenste planken, een trap naar de kelder (alle boeken daar gaan voor 50 cent weg), vrij stoffig en op de achtergrond (of zeg maar gerust voorgrond) speelt klassieke muziek.
De opheffingsverkoop duurt tot December en er staat nog een boel. Het winkeltje hanteert namelijk vrij beperkte openingstijden:

Elegast
Maandereind 27
6711 AA Ede
NEDERLAND
Eigenaar: Wilma Baars
Tel. 0318-617725
AlgemeenOpeningstijden:
Wo t/m vr: 13.00-17.30, koopavond op vr., za. 11-17 u

PS: De boeken over boeken staan in dozen vlakbij de kassa.

De komende dagen staat er weinig op het programma. Lekker uitrusten, veel lezen, films kijken, lekkere hapjes eten en veel slapen.

Nu begint míjn vakantie!