Essay: Moord schrijvers (Dit stuk heeft al eerder op literatuur.web-log.nl gestaan. Nog één keer een herkansing).
De eerste Nederlandse prozaschrijver die een moord beging was Johannes Bartholomeus Ferdinand van Gog; In 1775 schreef hij zijn ex -Anna Smitshuizen- zijn laatste lugubere smeekbede. Om het effect van zijn laatste liefdesbrief te vergroten, had hij zijn bloed als inkt gebruikt. De brief had echter niet het beoogde effect. Korte tijd later bracht hij haar door messteken om het leven. (Brief is online te lezen, zie bronnen).
De eerste Nederlandse prozaschrijver die een moord beging was Johannes Bartholomeus Ferdinand van Gog; In 1775 schreef hij zijn ex -Anna Smitshuizen- zijn laatste lugubere smeekbede. Om het effect van zijn laatste liefdesbrief te vergroten, had hij zijn bloed als inkt gebruikt. De brief had echter niet het beoogde effect. Korte tijd later bracht hij haar door messteken om het leven. (Brief is online te lezen, zie bronnen).
Van Gog staat niet alleen.
Meer schrijvers blijken een duister verleden achter zich te hebben en enkelen putten hier zelfs inspiratie uit voor hun werken. De roman als bekentenis.
Denk maar eens aan William Burroughs (foto). In 1951, tijdens een dronken spelletje Russische roulette, schoot hij 'per ongeluk' zijn echtgenote door het hoofd. Hij heeft hiervoor slechts 13 dagen gezeten. In zijn boek 'The naked lunch,' wijdde hij er een hoofstuk aan.
Denk maar eens aan William Burroughs (foto). In 1951, tijdens een dronken spelletje Russische roulette, schoot hij 'per ongeluk' zijn echtgenote door het hoofd. Hij heeft hiervoor slechts 13 dagen gezeten. In zijn boek 'The naked lunch,' wijdde hij er een hoofstuk aan. Dichter bij huis is er onze Gerrit Achterberg, die zijn hospita vermoordde in een vlaag van waanzin toen ze zijn avances afwees. Het Gerrit Achterberg Instituut is gesitueerd in de Boomstraat 20 te Utrecht, de plek waar hij deze moord pleegde. Vreemd dat men juist voor deze locatie heeft gekozen, de moord lijkt haast een rol in zijn verheerlijking te spelen.
'De dood' en 'verlies' zijn altijd overheersende thema's gebleven in Achterbergs gedichten.
Voor de dochter van de vermoorde hospita schreef hij later (uit wroeging?) een vijftal gedichten.
In het jaar 2000 was er oproer in Nederland toen de schrijver Richard Klinkhamer gearresteerd werd voor de moord op zijn vrouw.
In het jaar 2000 was er oproer in Nederland toen de schrijver Richard Klinkhamer gearresteerd werd voor de moord op zijn vrouw.
Klinkhamer had zichzelf door zijn boek 'Woensdag gehaktdag' al uitermate verdacht gemaakt. Dit boek, dat hij na de verdwijning van zijn vrouw aan zijn uitgever probeerde te slijten, vertelt het verhaal van een man die zijn vrouw in stukjes hakt en vervolgens door de gehaktmolen haalt. Politie haalde Klinkhamers gehaktmolen bij hem weg om deze op menselijke resten te onderzoeken. Er werd niets aangetroffen.
Pas negen jaar later werd het lichaam van Klinkhamers echtgenote gevonden; Hij had zijn huis verkocht en de nieuwe bewoners namen de tuin flink onder handen.
Zij troffen daar de botten van de vrouw aan.
Klinkhamers eigen uitgever wilde in de eerste instantie niet overgaan tot publicatie, hij vond het manuscript te gruwelijk en tot op de dag van vandaag is 'Woensdag gehaktdag' ongepubliceerd gebleven. Klinkhamer vertelde later dat hij het boek had geschreven omdat hij 'een geboren schrijver is en de constante drang voelt om te schrijven.' En de schrijver kan niet anders dan uit zijn eigen werkelijkheid te schrijven, waardoor zelfs in fictie een graad van waarheid doorschemert. Ook dacht hij misschien door dit boek juist de verdenking van zich af te halen, want 'wie schrijft er nu over de moord op zijn echtgenote wanneer hij het werkelijk gedaan heeft?'
Uiteindelijk heeft hij slechts 3,5 jaar vastgezeten voor de moord.
Overigens deelt Klinkhamer een passie met Gerrit Achterberg; Hun lijfboek was 
'Misdaad en Straf' van Dostojevski.
'Misdaad en Straf' van Dostojevski. De schrijver Otto Veenhoven gebruikte in 2003 zijn tweede boek, 'Sunny Home', om de moord op zijn stiefvader op te biechten. Hij had voor de zekerheid 48 jaar gewacht met het op de markt brengen van zijn boek, zodat de moord verjaard was.
Door zijn boek laaide de discussie over 'wet op verjaring van moord' op. De wet is inmiddels gewijzigd, men kan nu ook na 48 jaar nog bestraft worden.
Of Otto Veenhoven werkelijk zijn stiefvader heeft gedood of dat het - een succesvolle - publiciteitsstunt is, blijft onduidelijk.
Een feit is dat de dood altijd blijft doorschemeren in de werken van moordende schrijvers.
Een feit is dat de dood altijd blijft doorschemeren in de werken van moordende schrijvers.
Anne Perry (pseudoniem voor Juliet Hulme) vermoordde in haar jeugd, samen met haar vriendin Parker, de moeder van deze vriendin. Deze moord is verfilmd onder de naam 'Heavenly Creatures' -Academy Award Nominee - met in de hoofdrol o.a. Kate Winslet. Juliet Hulme is nu een bekend misdaadschrijfster De titels van haar bestsellers spreken boekdelen: 'Thou shalt not kill,' en 'No graves as yet.' Waar zou ze de inspiratie vandaan halen?
Zelfs Edgar Allan Poe (foto), de koning van de macabere vertellingen, werd verdacht van moord. In juli 1841 werd het dode lichaam van een mooie Brunette uit de Hudson Rivier in New Jersey gehaald. De vrouw heette Mary Rogers, ze was 21 jaar oud. Ze was verkracht, gewurgd met een strook kant van haar jurk en vervolgens in de rivier gegooid. Feit is dat Mary de schrijver Edgar Allan Poe kende. Hij kwam geregeld de winkel binnen waar ze werkte en flirtte openlijk met haar. De schrijver ging meestal gekleed in een zwarte, lange legercape en volgens een getuige droeg de laatste persoon, samengezien met Mary, dergelijke kledij. Achttien maanden na Mary's dood vereeuwigde Poe de moord in zijn wereldberoemd geworden detectiveverhaal: 'The Mystery of Mary Roget.' Of hij de moord daadwerkelijk gepleegd heeft, is nooit bewezen.
Moordende schrijvers;
Je kunt je tot een boek aangetrokken voelen vanwege het verhaal, om de stijl, of een combinatie van beiden. Hoe moreel verantwoord is het echter om de perverse herinneringen van een moordenaar als voedsel voor de geest binnen te krijgen? Er bestaat immers geen manier zo effectief om gedachten te delen, als een boek. In hoeverre besmet deze schrijver onze gedachten met de zijne?
Wanneer overstijgt de literaire waarde de context?
Bronnen: Essay van Marijn Meijer
Je kunt je tot een boek aangetrokken voelen vanwege het verhaal, om de stijl, of een combinatie van beiden. Hoe moreel verantwoord is het echter om de perverse herinneringen van een moordenaar als voedsel voor de geest binnen te krijgen? Er bestaat immers geen manier zo effectief om gedachten te delen, als een boek. In hoeverre besmet deze schrijver onze gedachten met de zijne?
Wanneer overstijgt de literaire waarde de context?
Bronnen: Essay van Marijn Meijer
Reader's Digest 'Vreemde verhalen, bizarre feiten' (Edgar Allen Poe)
10 opmerkingen:
Het geval Achterberg stak mogelijk anders in elkaar:
De hospita betrapte hem toen hij met zichzelf bezig was.
En dat is nou echt een ongelukkige omstandigheid dat opzich nog weleens tot geweld zou kunnen leiden bij minder stabiele mensen. (schaamt je te pletter)
Maar hoe is men het eigenlijk te weten gekomen dat dit de toedracht was? Heeft hij dat zelf verteld, dat is onlogisch. Of was er een derde bij?
WJ
Volgens mij was er inderdaad een derde bij. Haar dochter, meen ik.
ja, ik dacht al: ik ken dit stuk ergens van ;)
Ja Lit, een stukje waar ik best tevreden over was, uit het archief!
En toch intrigeren deze mensen. Ik heb het ook met docu's over Charles Mansen of Ted Bundy. Hoe speelt hun geest met de personen en hoe gaan ze daarmee om. Het spel. De macht om iemands leven in handen te hebben.
Joram v.d.S. publiceerde een boek waarin hij niet aangeeft wat er wel is gebeurt, maar zegt dat hij zoveel over de zaak heeft gelogen.
Triest dat de mens tot zulke dingen in staat is.
Van harte mee eens.
Een reactie posten